آیا محرمیت فرزند خوانده در اسلام امکان پذیر است ؟ راه های محرمیت به چه صورت است؟

آیا فرزند خوانده می تواند در اسلام محرم پدر و مادر خود باشد؟ محرمیت فرزند خوانده دراسلام منحصر در سه راه است که عبارتند از:نسب، رضاع و سبب.

محرمیت فرزند خوانده

«نسب»، همان راه ولادت است که از طریق آن، افراد به یکدیگر محرم می‌شوند؛ مانند محرمیتِ پسر به مادر و دختر به پدر.
«رضاع»، شیر دادن است که اگر زنی با شرایطی که کتاب‌های فقهی ذکر شده است کودکی را شیر بدهد، افرادی از جمله خودش، شوهرش، فرزندانش به آن کودک محرم خواهند شد.
«سبب»، همان ازدواج است که با وقوع آن عده‌ای به یکدیگر محرم می‌شوند؛ مانند عروس به شوهر و پدر شوهر و داماد به همسر و مادر زن.
محرمیت فرزند خوانده حال سوال اینجاست که اگر زن و شوهری کودکی را به فرزند خواندگی خود در آوردند چگونه مساله محرمیت او را حل کنند؟ چرا که او وقتی به سن تکلیف رسید اگر دختر باشد به مرد خانواده (پدرخوانده خود) نامحرم است و اگر پسر باشد به خانم خانه (مادرخوانده خود).

در پاسخ باید گفت، چون راه مَحرم شدن، منحصر در آن سه راهی است که بیان شد؛ بنابراین باید کاری کرد تا از طریق یکی از همان راه‌ها بین فرزندخوانده و خانم یا آقای سرپرست محرمیت ایجاد شود.

راه «نسب» یا همان ولات که منتفی است؛ می‌ماند راه شیردادن و ازدواج که این دو را می‌توان به روش‌های زیر عملی ساخت و با آن، محرمیت مورد نظر را ایجاد کرد. شایان ذکر است آنچه در ادامه می‌آید راه‌های ممکن و پیشنهادی است؛ یعنی ممکن است کسی با بررسی جوانب مسأله که اشراف علمی به احکامشرعی از ضروریات آن است راه و یا راه‌های دیگری طراحی کند و از آن طریق، محرمیت مورد نظر را بوجود آورد.

راه های محرم شدن فرزندخوانده در اسلام

اگر فرزند خوانده، دختر باشد
اگر فرزندی که به سرپرستی گرفته می شود دختر باشد ، با مادر خوانده به لحاظ محرمیت مشکلی ندارد . اما با ورود به سن تکلیف، به پدرخوانده خود نامحرم می شود که باید برای محرمیت، یکی از راه های زیر انجام شود :

همسرش یا همان مادر خوانده به کودک شیر دهد که در این شرایط، پدر سرپرست، پدر رضاعی آن دختر خواهد شد و به او محرم می شود.
مادر مرد سرپرست به کودک شیر بدهد. که در این صورت مرد سرپررست، برادر رضاعی آن دختر خواهد شد.
خواهر یا خواهرزاده مرد سرپرست به او شیر دهد تا در این صورت، او، دایی رضاعی دختر شود.
همسر برادر یا یکی از برادرزاده های پدر خوانده به نوزاد شییر دهد تا مرد، عموی رضاعی دختر شود.
البته تمام این موارد در صورتی امکان پذیر است که کودک در دوران شیرخوارگی باشد . مثلا اگر دو سال کودک تمام شده باشد و روش رضاعی امکان پذیر نباشد.

اگر فرزند خوانده، پسر باشد
اگر زوجی فرزند پسر را به سرپرستی قبول کنند از نظر محرمیت با مرد خانواده مشکلی وجود ندارد، اما برای ایجاد محرمیت با مادرخوانده، می توان یکی از راه های زیر را انجام داد :

اگر مادر سرپرست خود شیر داشته باشد ؛ مثلا نوزاد او پس از تولد فوت کرده باشد و تمایل به داشتن فرزندی برای جایگزین کردن با نوزاد فوت شده خود است می تواند با رعایت شرایط شیردهی به آن پسر شیر دهد. در این صورت ، مادر رضاعی آن پسر خواهد شده و به یکدیگر محرم می شوند.
اگر مادر این خانم، توانایی شیر دادن به نوزاد را دارد ، با رعایت شرایط به این کودک شیر دهد تا مادرخوانده، خواهر رضاعی آن پسر شود.
اگر همسر یکی از برادرهای مادر سرپرست، یا دختر یکی از برادرها یا حتی نوه یکی از برادرها به نوزاد با رعایت شرایطی شیر دهد، مادر خوانده، عمه رضاعی پسر خواهد شد.
اگر خواهر یا خواهرزاده یا نوه خواهر این مادر سرپرست ، با رعایت شرایط به نوزاد پسر شیر دهند ، در این صورت، این خانم، خاله رضاعی آن پسر می شود.
مانند فرزند خونده دختر، شیر دادن به فرزند پسر نیز باید قبل از دوران اتمام شیرخوارگی باشد. اگر کودک بیش از دو سال داشته باشد و یا هیچ یک از خانم های فامیل، شیری برای تغذیه کودک نداشته باشند ، راه حل قابل ملاحضه دیگری برای محرمیت وجود ندارد.

حکم محرمیت فرزند خوانده که شیر خواره نباشند از نظر مراجع تقلید
امام خمینی(ره) :

راهی برای محرمیت نیست مگر آنکه بچه اگر پسر باشد بعد از بلوغ شرعی با ازدواج محرم شوند. (در صورتی که در منزل پدر خوانده، فرزندی از خودشان موجود باشد.) و قبل از بلوغ، اگر ولّی ندارد راهی برای محرم شدن با عقد نیست.

آیت الله العظمی مکارم شیرازی:

در صورتی که دختر باشد راه صحیح این است که با اجازه حاکم شرع او را برای پدر آن مرد عقد موقت کنند و در این صورت به عنوان زن پدر برآن مرد محرم میشود و اگر پسر باشد راهی جز شیر خوردن از خواهر زن یا مادر زن و مانند آن در سن قبل از دو سالگی ندارد.

آیت الله العظمی نوری همدانی:

در صورتی که دختر باشد و سرپرست خانواده پدر یا جد داشته و آن دختر را متعه نماید او با اجازه حاکم شرع به سرپرست خانواده محرم می شود

یک نکته مهم:

ممکن است پدرخوانده‌ای بخواهد مساله محرمیت نوزاد دختر را با عقد کردن او برای خود حل کند؛ یعنی دخترخوانده بشود همسر دوم او بی آنکه خواسته باشند به خود او و یا کس دیگری خبر دهند و بعد هم که به سن ازدواج رسید، باز بی آنکه کسی بفهمد پدرخوانده باقی مانده عقد موقت را ببخشد و دختر به عقد دیگری درآید؛ اما باید توجه داشت که با این کار، دخترخوانده تا وقتی به پدرخوانده محرم است که در عقد اوست و با جدایی دوباره به او نامحرم می‌شود.