غدیر، طلوع تابناک و جاودانه خورشید ولایت

✍?علی اصغر شعردوست

خاتم پیامبران، حضرت ختمی مرتبت رسول مکرم اسلام، در زیر باران تهمت و مخالفت و مخاصمت بنای «امتی» را در خانه پر برکت خویش پی ریخت و نخستین افراد این امت، حضرت خدیجه و مولا علی(ع)، به رسالت حضرتش ایمان آوردند و دفاع از اندیشه و آرمان و رسالت پیامبر را وجهه همت خویش ساختند. هدف بعثت رسول تشکیل ‏«امت وسط» ‏بود. خدا و رسولش بر آن بودند که بذر ایمان در دل‌های مومنان در شرایطی به بار می‌نشیند که مجموعه شرایط برای بالیدن آن فراهم باشد.

اگر مجموعه شرایط با هم همخوان نباشد و کوشش‌ها به صورت فردی باشد، مزرع‌پربرگ‌وبار رسالت، وحدت و همدلی و همراهی خویش را از دست می‌دهد و به تندباد حوادث روزگار ایمان‌های فردی در معرض هدم و نابودی قرار می‌گیرد؛ و حتی اگر در معرض نابودی قرار نگیرد ‏به نتیجه‌ای مطلوب منتج نمی‌شود. ‏اما رسالت رسول گرامی اسلام(ص) از این دست نبود. او‌ در رسالت خویش اعلام کرده بود که پیامبر ‏«ناس» ‏است: و ناس همه توده‌های مردم اعم از سپید و سیاه، عرب و غیر عرب را شامل می‌شود. پی‌ریزی این جامعه در خانه مبارک محمد مصطفی(ص) در جمع سه نفری پیامبر(ص) و علی(ع) وخدیجه(س) آغاز شد و به تدریج هر آن‌که پای در حریم ایمان‌می‌نهاد عضوی از این جامعه می‌شد. ‏هجرت پیامدار وحی از سرزمین مکه به مدینه نیز تلاشی گسترده بود تا تشکیل این جامعه را جدی‌تر و استوارتر پی‌گیرد. در واقع در هجرت رسول بنای جامعه آرمانی مومنین صورت تحقق به خود گرفت. اولین جامعه مومنین در شهر رسول آینه‌ تمام‌نمای هدف رسالت آن حضرت بود. جامعه‌ای که معمار آن پیامداربزرگ خداوند و سرپرستی و زعامت آن نیز به عهده شخص ایشان بود.

١٠‌سال از هجرت پیام‌آور وحی به مدینه گذشته است. طی ٢٣‌سال مجاهده و فداکاری بنیادهای نهضت استوار شده است و سراسر شبه‌جزیره عربستان در روشنای تعالیم حضرت رسول(ص) قرارگرفته است و هرکس به گونه‌ای از نورانیت نبوت بهره برده است. دیگر آن زمان گذشته است که نهضت را عناد معاندان و خصومت خصم تهدید می‌کرد. «امت»‏محمد(ص) با امپراتوری‌های ایران و روم همسایه شده و انقلاب عظیم پیامبر اسلام امپراتوری‌های بزرگ را از درون در معرض فروپاشی قرار داده است. اینک، جامعه‌ای نو درگستره عربستان پا گرفته است. نهضت، صورتی جهانی به خود گرفته است. مومنان، همه به میعاد آمده‌اند. ساکنان شبه جزیره، همه در مراسم حج شرکت کرده‌اند و ‏توانمندی معنوی و فرهنگی و اجتماعی خویش را به تماشا نهاده‌اند. رهبر نهضت نیز ‏احساس می‌کند قوای جسمانی‌اش تحلیل یافته است و زود است که به دیدار معشوق نایل شود. سرنوشت نهضت چه می‌شود؟ اکنون که امواج فتنه همچون پاره‌های ابر سیاه از راه می‌رسد، او که درخت نهضت را با ٢٣ سال مجاهده به ثمر رسانده است باید برای حفظ آن چاره‌اندیشی کند. و رسول، در چنین ایام و به امر حق تعالی، سرنوشت جامعه بنا‌نهاده خویش را به کف باکفایت دست پرورده خود، علی(ع) می‌سپارد تا امواج فتنه، که چون پاره‌های ابر سیاه درمی‌رسیدند، بنای جامعه رادچار تلاشی نکند.

مراسم حج به پایان رسیده است. رسول وحی بیم آن دارد که دگرباره مومنان را به این هیات نبیند.

‏کاروان‌های حجاج از مکه بیرون آمده، هر یک رهسپار سرزمین خود شده‌اند. غدیرخم سرزمینی است که در آن راه‌ها از یکدیگر جدا می‌شود. پیشوای نهضت تصمیمی بزرگ می‌گیرد. او بر آن است تا پیامی بزرگ را به امت خویش ابلاغ فرماید. دستور توقف می‌دهد. مومنان دوباره در غدیرخم گرد می‌آیند. منبری از جهاز‌شتر ساخته می‌شود و رسول‌خدا(ص) پیام وحی را به گوش مومنان می‌رساند: الیوم اکملت لکم دینکم واتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا.

‏پیش هزاران چشم مشتاق، زمام ولایت جامعه پس از خویش را به مردی سپرد که پاکبازی او درصحنه‌های مختلف به اثبات رسیده بود. فرمایش حضرتش مسیر نهضت را تعیین کرد. هزاران تن از مومنان خود ناظر بودند که پیامدار وحی مولا علی(ع) را برکشید و خطاب به مومنان در کلامی قاطع صحبت را تمام کرد: من کنت مولاه فعلی مولاه.

از این روست که ‏هجدهم ذیحجه و عید غدیر رویدادی ساده نیست، ادامه رسالت رسول(ص) است.بدون شک واقعه غدیر خم، نقش سرنوشت‌سازی در تعیین مسیر آینده اسلام داشته است. در این واقعه، پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله مهم‌ترین ماموریت دوران پیامبری خود را به انجام رساند؛ ماموریتی که انجام آن، به منزله رساندن پیام رسالت حضرت بود و کوتاهی در مورد آن، به از بین رفتن زحمات چندین ساله ایشان می‌انجامید؛ چنان که خداوندمتعال درآیه شصت و هفتم سوره مبارکه مائده می‌فرماید: «‌ای پیامبر! آنچه را از سوی پروردگارت به تو نازل شده است، تبلیغ کن و اگر چنان نکنی، پیام و رسالت او را انجام نداده‌ای و خداوند تو را از مردم حفظ می‌فرماید.»

ما بر این عقیده‌ایم که در تاریخ تشیع عید غدیر نقطه‌عطفی محسوب می‌شود. انتخاب مولای پارسایان به زعامت جامعه انتخاب تدبیر و تعقل و عشق و مردمداری برای اداره امور جامعه است. درآمدن عید غدیر همواره برای شیعیان برآمدن خورشید روشنی‌بخش راه و آینده بوده است. غدیر روز بزرگی است که رسول مکرم اسلام به امر حق تعالی، سرنوشت جامعه بنا نهاده خویش را به کف باکفایت دست‌پرورده خود، علی(ع) می‌سپارد تا امواج فتنه، که چون پاره‌های ابر سیاه درمی‌رسیدند، به صخره‌ای سترگ استوار درشکنند و بنای جامعه دچار تلاشی نشود.

‏جشن غدیر، جشن انتخاب بزرگیست که رسول صورت داد و در تاریخ مسلمین نقطه عطفی است که سرنوشت ‏«امت وسط» ‏رسول رقم زده شد.

‏عید غدیر پاسداری از رسالت بزرگ رسالتمدار وحی است. مبادا که جامعه مسلمین بدون زعیمی شجاع و کاردان بماند و دشمنان مجال تفرقه‌افکنی و تجاوز بیابند.