از چه هنگامی نخستین لطیفه ها و چیستان ها گفته شد؟

مجله اینترنتی کولاک

بشر از روزگاران بسیار کهن با انواع چیستان یا معما آشنا بوده است. امروزه ما چیستان گفتن را یک نوع سرگرمی تلقی می کنیم ولی در روزگاران کهن، آن را بسیار جدی می گرفتند! دانشمندان بزرگ آن زمان، غالبا به پرسش های مردم پاسخ می دادند و رهنمودهای خود را به شکل چیستان مطرح می کردند. پادشاهان، از چیستان برای فرستادن پیغام های سری استفاده می کردند. این گونه چیستان های جدی را “معما” نیز می گفتند.

یونانیان و رومیان در جشن های بزرگ خویش، مسابقات چیستان گویی و چیستان شناسی ترتیب می دادند، به برندگان مسابقات نیز جوایزی می دادند! بر طبق برخی افسانه ها، زندگی انسان، گاهی بستگی داشت به اینکه آیا خواهد توانست به فلان معما پاسخ درست بدهد یا نه!

در برخی از کتب مقدس نیز چیستان هایی آمده است. در جشن عروسی سامسون، یک مسابقه ی چیستان برگزار شد و ملکه ی سبا چندین معما از سلیمان پادشاه پرسید. لطیفه ها نیز عمری به قدمت کلمه دارند. در تمام کشورهای جهان و تمام دوران های تاریخ بشر، مردم داستان ها و حکایت های خنده دار گفته اند تا همدیگر را شاد و خندان کنند.

در سده های میانه، بذله گویان یا دلقک های درباری اروپا، با گفتن انواع لطیفه و شوخی، پادشاه و افراد خانواده اش را سرگرم می کردند. در آغاز، بذله گویان درباری، آوازهایی در وصف کارهای دلبرانه می خواندند. اما با گذشت زمان، به گویندگان داستان های خنده آور یا انواع لطیفه تبدیل شدند.

لطیفه هایی که اینان می گفتند بعدها در مجموعه هایی به شکل کتاب لطیفه یا “لطیفه نامه” انتشار یافت. یکی از معروف ترین لطیفه نامه های انگلیسی، “شگردهای تارلتون” نام داشت که در حدود سال ۱۶۱۱ میلادی منتشر شد. بدین ترتیب می بینید که مردم از چه زمانی دست اندرکار گردآوری لطیفه بوده اند. مشهورترین لطیفه گوی غربی، یک هنرمند بازیگر انگلیسی به نام “جومیلر” بود که از سال ۱۶۸۴ میلادی تا سال ۱۷۳۸ میلادی می زیسته است.