«کورسک: آخرین ماموریت» چرنوبیل زیر دریا

مجله اینترنتی کولاک، مترجم: پرویز فغفوری آذر

بازیگران: ماتیاس شونرتس (کاپیتان میخائیل آورین)، لئا سدو (همسر میخائیل آورین)، آرتمی اسپیریدونوف (میشا آورین)، کالین فرث (فرمانده دیوید راسل)، مارتین بارمباخ (کاپیتان شیروکوف)، ماکس فون سیدو (آدمیرال ولادیمیر پترنکو).

کارگردان: توماس وینتربرگ. بودجه تولید: ۴۰ میلیون دلار.

داستان فیلم:

روز ۱۲ آگوست سال ۲۰۰۰ (۲۲ مرداد ۱۳۷۹) زیردریایی کلاس اسکار K-141 اتمی «کورسک» روسیه با ۱۱۸ خدمه راهی یکی از تمرینات آموزشی خود می‌شود. وقتی در دریای بارنت یکی از اژدرهای این زیردریایی منفجر می‌شود، سوراخ بزرگی در بدنه آن ایجاد می‌شود. با سوراخ شدن بدنه زیردریایی، ابتدا در اعماق دریای بارنت به گل می‌نشیند و سپس غرق می‌شود. ۲۳  نفر از خدمه این زیردریایی از به گل نشستن جان سالم به در می‌برند و ناامیدانه در حالی که اکسیژن آنها هر لحظه کمتر می‌شود، منتظر کمک می‌مانند. دولت روسیه برای ۵ روز پیاپی پیشنهاد کمک نیروهای غربی حاضر در دریای بارنت را رد می‌کند. نیروی دریایی نروژ و  کشتی‌های نظامی بریتانیا هر ۵ روز به نیروی دریایی روسیه پیشنهاد کمک می‌دهند اما این پیشنهادها یکی پس از دیگری رد می‌شوند. تمرکز این فیلم بر روایت آخرین دقایق زندگی این ۲۳ نفر است که ۳ بار تلاش آنها برای نجات به بن‌بست خورد. هیچ‌یک از خدمه کورسک زنده برنگشتند.

کورسک را تاریخ‌نویسان نظامی دو بار بر زبان می‌آورند. یکی به خاطر بزرگ‌ترین نبرد زرهی در تمام تاریخ که سال ۱۹۴۳ در جنگ جهانی دوم بین ۶ هزار تانک شوروی و آلمانی‌ها رخ داد و موجب رقم خوردن اولین باخت زرهی ژرمن‌ها شد. یکی هم به خاطر زیردریایی اتمی‌اش که سال ۲۰۰۰ به صورتی دراماتیک در دریای بارنت غرق شد و تمام خدمه‌اش جان باختند.

 

زیردریایی کورسک یکی از زیردریایی‌های کلاس اسکار بود که طرح ساختشان در سال ۱۹۷۵ تصویب شد و از همان سال ساخت آنها شروع شد. در سال ۱۹۸۰ و دهه آخر عمر شوروری سابق به آب انداختن آنها شروع شد. برنامه اولیه برای ساخت ۲۰ فروند تنظیم شده بود که به مرور به ۱۴ فروند کاهش یافت. ساخت ۶ فروند دیگر در طول سال‌های بعدی کنسل شد و نهایتا ۸ فروند از این زیردریایی پس از به آب انداختن، عملیاتی شدند. در حال حاضر ۲ فروند به صورت ناتمام باقی‌مانده و ۴ فروند از این زیردریایی‌ها بازنشسته شده‌اند. از کل این تعداد، تنها کورسک غرق شد. طول این زیردریایی‌ ۱۵۵ متر (دوبرابر یک بوئینگ ۷۴۷) است و تا عمق ۸۳۰ متری می‌تواند پایین برود.

در واقعیت، براساس نتایج منتشر شده بررسی‌ها، تمام خدمه نجات یافته از مرحله اول فاجعه، حداکثر ۸ ساعت می‌توانستند زنده بمانند. یعنی خیلی قبل از این که کسی بخواهد برای کمک به آنها تلاش کند آنها مرده بودند.

در بین عوامل این فیلم ترکیب عجیبی از استعدادهای مختلف را می‌بینید. توماس وینتربرگ (کارگردان) یکی از رهبران تغییر سینما از سال ۱۹۹۵ به بعد است. همان دوره‌ای که «نجات سرباز رایان» اسپیلبرگ (۱۹۹۸) با ۷۰ میلیون دلار ساخته شد و با فروش ۴۸۱ میلیون دلاری در گیشه غوغا کرد و اسکار بهترین کارگردانی، بهترین فیلمبرداری، بهترین صداگذاری، بهترین تدوین و بهترین جلوه‌های ویژه را گرفت. یکی دیگر از بهترین فیلم‌های مربوط به کارگردانان آن دوره «میهن‌پرست» محصول سال ۲۰۰۰ به کارگردانی رولند امریش است. ترکیب بازیگرانش هم جالب است. از ماتیاس شونرتس و لئا سیدوی فرانسوی بگیرید، به مکس فون سیدوی فرانسوی – سوئدی برسید و سپس کالین فرث بریتانیایی را هم در این لیست می‌بینید. همه در تلاش برای بهتر به تصویر کشیدن آخرین روزهای ملوانان نیروی دریای روسیه که قرار نیست زنده از این ماموریت آموزشی برگردند. یک روایت داستان‌گونه از یک داستان تلخ روسی. همه در خدمت بهتر نشان دادن عمق این فاجعه.

شروع این فیلم بسیار شبیه به «شکارچی گوزن» است. خدمه زیردریایی قبل از اعزام با ماموریت در حال لذت بردن از جشن عروسی یکی از دوستانشان هستند در حالی که میخائیل آورین (کاپیتان زیردریایی کورسک) در حال خداحافظی با همسر باردار و پسر کوچک خود است.

پس از راهی شدن زیردریایی به ماموریت تمرینی خود و هنگامی که حادثه رخ می‌دهد، شاهد تدوین زیبای فیلم هستیم. فیلم به صورت موازی ما را بین دریانوردان گیر افتاده زیر آب و خانواده‌های آنها می‌چرخاند. خدمه زیردریایی به خاطر دمای زیرصفر آب و کمبود اکسیژن در حال مرگ تدریجی و خانواده‌های کلافه آنها در حال اعتراض به بی‌خبری از اوضاع و ناراحت از این که دولت این کشور اجازه نمی‌دهد دیگر کشورها به کمک کورسک بروند. بازی کالین فرث در نقش فرمانده نیروهای بین‌المللی و لئا سیدو در نقش همسر کاپیتان آورین در این لحظات بسیار دیدنی از کار درآمده است. در این میان نباید از تصویربرداری زیبا و پایان‌بندی هوشمندانه وینتربرگ گذشت.

از دیدن فیلم «کورسک» راضی برخواهید گشت زیرا سناریوی این فیلم برگرفته از فاجعه‌ای است که تقریبا همگی اخبار مربوط به آن را خواندیم و چند روزی از شنیدن آن متحیر بودیم. بسیاری از منتقدان به این فیلم نمره مثبت داده‌اند.

فیلم‌های بسیاری درباره فجایع روی آب و زیر آب در دریا ساخته شده‌اند. اما به باور بسیاری از منتقدان «کورسک: آخرین ماموریت» اگر زیباترین (و البته تلخ‌ترین) آنها نباشد، ‌یکی از بهترین ساخته‌های سینمایی در این زمینه است.

منبع: امپایر