راز وقوع سیل و باران های شدید در چند روز اخیر چیست ؟

مجله اینترنتی کولاک : سال جدید ایرانی ها با باران و سیلی بی سابقه آغاز شد ، اما پرسش اصلی اینجاست که این سیل و باران های بی سابقه نتیجه اقدامات ما فرزندان ایران است ، یا طبیعت با ما سر لجبازی برداشته است و ما بی تقصیریم ؟

باران هایی که این روزها بر ایران می بارند، بی سابقه نیستند؛ از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بپرسید که مثلا ۵٠ سال پیش اوضاع بارندگی چگونه بوده است؟ بی‌تردید آنها باران های پر آب و برف های سنگین فراوانی را به یاد خواهند آورد و حتی از سیل هایی بزرگ برایتان خاطره‌ها خواهند گفت.

اما چرا سیل‌های دهه‌های گذشته – با آن همه فقر امکانات – به اندازه امروز خانمان برانداز نبودند؟

علت بسیار ساده است: پدربزرگ‌های ما و اجداد آنها، شهرها، روستاها و راه های خود را مطابق با طبیعت میساختند! اگر در دامنه کوهی، مسیلی بود که آب های خروشان را در خود جای میداد، به آن مسیل احترام می گذاشتند و هرگز برای ساختن راه و خانه، پُرش نمی کردند.

محل عبور آب ها را میشناختند و دام ها و باغ هایشان را در آن مسیر قرار نمیدادند. خانه ها را در فاصله و ارتفاع مطمئنی از آب رودخانه بنا میکردند. میدانستند که جنگل ها و مراتع، فقط پوشش گیاهی نیستند بلکه سدی هستند در برابر سیل؛ از این رو، تنها به قدر ضرورت از آنها برداشت میکردند و… .

اما در دهه‌های اخیر، گویا تمام آن دانش تجربی انباشته شده در هزاره‌های متمادی، ناگهان بر باد رفت، گو این که به آلزایمر دسته جمعی مبتلا شده باشیم.

ما ناگهان با طبیعت، نه غریبه که دشمن شدیم، غافل از این که چاهی می‌کنیم از بهر خودمان!

مسیل ها را شکاف هایی نابهنجار پنداشتیم و پُرشان کردیم (مانند مسیل کنار دروازه قرآن در شیراز) ، در مسیر صدها و شاید هزاران ساله سیلاب ها، خاکریزی کردیم و راه آهن ساختیم تا آبهای خروشان به جای آن که در دشت های خالی از سکنه فروکش کنند یا به دریا بریزند، به سمت شهرها بیایند(مانند آنچه در آق قلا رخ داد)، جنگل ها و مراتع را تراشیدیم و ویلا ساختیم (مانند بخش های زیادی از شمال ایران)، در کنار رودها خانه ها و رستوران‌های مجلل ساختیم (مانند رودهای اطراف تهران) و کارهای نابخردانه دیگری از این دست فراوان مرتکب شدیم.

در این میان، خشکسالی‌های مکرر، غفلت مان را مضاعف کرد و یادمان رفت که وقتی باران های شدید باز گردند و راه های قدیمی شان را منهدم یا اشغال شده ببینند، توقف نمی کنند بلکه این بار از روی خانه ها، جاده‌ها، پل ها و جنازه‌های ما رد میشوند… و قرعه این اتفاق گریزناپذیر به نام نوروز ١٣٩٨ افتاد تا شادی عید با غم عزا درآمیزد.

ما ایرانی ها، امروز تاوان بدرفتاری‌های احمقانه ای را میدهیم که با طبیعت داشته ایم و بی هیچ تردید و تعارفی، اگر به خود نیاییم و عذر تقصیر به پیشگاه طبیعت نبریم و جبران مافات نکنیم، با هر بارندگی پشت‌مان خواهد لرزید که نکند این بار نویت ما باشد تا در کام هیولای سیل بلعیده شویم.

بازشناسی راه آب هایی که دستخوش حماقت های ما شده اند و آزادسازی و بهسازی آنها برای پذیرش سیلاب های آتی، حفظ و ترمیم جنگل ها و مراتع، لایروبی سدها و رودخانه ها و عقب نشینی سریع از حریم آب ها و مسیل ها با تخریب بناهای ساخته شده در آنها، کارهایی هستند که باید به قید فوریت آغاز شوند.

(متن به قلم جعفر محمدی)