فلسفه و تاریخچه جشن هالووین چیست؟

هالووین یکی از جشن های مذهبی در کشورهای غربی است که مراسم آن در شب ۳۱ اکتبر هر سال برگزار می شود و این روز در کشورهایی نظیر آمریکا، ایرلند، اسکاتلند و کانادا تعطیل رسمی اعلام شده است تا همه ی مردم بتوانند در این جشن شرکت کنند. در این روز مردم لباسهای عجیب و غریب می پوشند و کودکان برای جمع آوری آجیل و شکلات درب خانه ها را می کوبند.

تاریخچه ی این جشن به ۲۰۰۰ سال قبل باز‌می گردد. شبی که به اعتقاد راهبان شب مقدس نام گرفت و ریشه در آیین و رسوم ساکنان جزایر بریتانیا از جمله ایرلند دارد. این جشن در حقیقت یک جشن مذهبی است و از قرن نهم میلادی رواج پیدا کرده است. فردای شب هالووین را روز تمام مقدسین نام نهاده اند و مسیحیان این روز را جشن می گیرند.

راهبانی که این آیین را بنا نهادند، بر این باور بودند که در این شب دروازه ی بین دو دنیا گشوده می شود و خدای جهان مردگان همراه با ارواح، اجنه و دیوها به روی زمین می آید. برای همین در این شب مردم با پوشیدن لباسهای ترسناک و کوبیدن بر طبل و اشیایی مثل دیگ و بشقاب و ایجاد صدا، سعی می ‌کنند تا دیو و اجنه را فراری دهند.

از دیگر رسوم این شب این است که کدو تنبل تو خالی را برداشته و برای آن دهان و چشم به صورتی ترسناک در می آورند و داخل آن شمعی روشن می کنند که به عنوان فانوس شب هالووین معروف است و جک فانوس نامیده می شود.

یکی دیگر از اعتقادات این شب این است که اگر کسی عطسه کند حتما باید به او بگویند خداحفظت کند تا مبادا شیطان روح او را تسخیر نماید.

ریشه های تاریخی هالووین

ریشه هالووین به جشن های سلتیک های کهنِ ساوین برمی گردد. سِلت ها که حدود ۲۰۰۰ سال قبل در ناحیه ای زندگی می کردند که اکنون کشور ایرلند، انگلستان و شمال فرانسه در آن واقع شده اند، سال نو خود را در روز اول نوامبر جشن می گرفتند.
این روز علامتی از آخر تابستان و فصل برداشت و آغاز تاریکی و زمستان سرد بود، یعنی بخشی از سال که اغلب با مرگ و میر انسان ها در ارتباط بوده است. سِلت ها معتقد بودند که در شب قبل از سال جدید، مرز بین جهان زندگان و مردگان محو و تار می شود. در شب سی و یکم اکتبر آنها ساوین را جشن می گیرند، شبی که معتقد بودند ارواح مردگان به زمین بازمی گردند.

کاهنان برای یادبود این رویداد آتشکده های مقدس و بزرگی را احداث کردند، مکانی که مردم در آن جمع می شدند تا محصولات و حیواناتی را برای خدایان سلتیک قربانی نمایند. در طول جشن، مردمان سلت لباس های محلی به تن می کردند، که معمولاً از جنس سر و پوست حیوانات بودند و تلاش می کردند تا طالع یکدیگر را بازخوانی نمایند.
وقتی جشن به پایان می رسید، آنها مجدداً اجاق های آتش خود را شعله ور می ساختند، چراکه این آتشدان ها عصر آن روز به خاطر آتشکده مقدس خاموش شده بودند تا مردم را از زمستان پیش رو در امان نگاه دارد.

تا سال ۴۳ پس از میلاد مسیح، امپراطوری روم بر بخش عظیمی از قلمرو سلتیک ها غلبه پیدا کرد. در یک دوره ۴۰۰ ساله که بر سرزمین سلتیک حکمرانی می نمودند، دو جشنواره با ریشه رومی با جشن سنتی سلتیک ها یعنی ساوین در هم ترکیب شدند.

تمام روزهای مقدس

در روز سیزدهم ماه مه، پاپ بونیفاتیوس چهارم در روم به احترام تمام شهدای مسیحیت معبد رومی پانتئون را برگزید و جشنی کاتولیکی به نام “روز تمام شهدا” در کلیسای غربی آن بنا نهاده شد. بعدها پاپ گرگوری سوم به منظور گرامیداشت تمام شخصیت های مقدس و شهیدان دین مسیحیت، این جشنواره را گسترش داده و تاریخ آن را از سیزدهم ماه مه به اول ماه نوامیر تغییر داد.
تا قرن نوزدهم میلادی، نفوذ دین مسیحیت به سرزمین های سلتیک رسید، جائی که در آن این دین به تدریج با مذاهب پیشین سلتیک ادغام شده و در نهایت جایگزین آنها گردید. در سال ۱۰۰۰ پس از میلاد، کلیسا روز دوم ماه نوامبر را به عنوان روز تمام ارواح نام گذاری کرد، روزی که برای گرامیداشت مردگان تعیین شده بود. امروزه به طور گسترده ای اعتقاد بر این است که کلیسا در تلاش بوده تا مراسم مذهبی سلتیک برای مردگان را با یک تعطیلی مذهبی تعیین شده توسط کلیسا جایگزین نماید.

هالووین وارد امریکا می شود

مراسم هالووین به دلیل سیستم سفت و سخت اعتقادی پروتستان به شدت در انگلستان استعماری نو محدود بود و این مناسبت بیشتر در مریلند و مستعمرات جنوبی رواج داشت.
به خاطر اعتقادات و سنت های گروه های مختلف قومی در اروپا و همچنین شبکه سرخپوستان امریکائی، یک نسخه کاملاً مجزا و متمایزی از هالووین در امریکا شروع به ظهور کرد. اولین جشن ها و مراسم ها شامل “میهمانی نمایش ها” بود که رویدادی عمومی برای جشن گرفتن برداشت محصول بودند؛ در این رویدادها مردمان محلی داستان هایی را در مورد مردگان و طالع همدیگر بیان می کردند، می رقصیدند و آواز می خواندند.
در جشن های هالووین مستعمرات، بیان داستان هایی در مورد ارواح و همچنین بدرفتاری هایی مانند دوبهم زنی از همه نوع نیز معمول بود. تا اواسط قرن نوزدهم، جشن های سالیانه در فصل پاییز رواج داشتند اما هالووین هنوز در هیچ کجای کشور جشن گرفته نمی شد.

قاشق زنی و کاسه زنی (از رسوم برگزاری هالووین)

در اواخر دهه ۱۸۰۰ حرکتی در امریکا جهت تبدیل هالووین به یک مناسبتی برای تشکیل اجتماعات و دورهم جمع شدن شکل گرفت و تلاش شد برخی از موارد مانند ارواح، شوخی ها و اسباب جادوگری کم رنگ شوند. در اواخر قرن جشن های هالووینی برای بچه ها و بزرگسالان، معمول ترین روش برای برگزاری جشن های مربوطه بود. میهمانی ها متمرکز بر بازی، غذاهای فصلی و لباس های مخصوص جشن بودند.

میهمانی های هالووین

بین سال های ۱۹۲۰ و ۱۹۵۰، رسوم قاشق زنی و کاسه زنی که به اندازه یک قرن قدمت داشت نیز مجدداً احیا شد. این سنت تقریباً روشی کم هزینه برای کل جامعه برای تقسیم و به اشتراک گذاری جشن هالووین بود. به طور نظری خانواده ها می توانستند با آموزش برخی از روش ها به بچه های محله، از فریب خوردن آنها جلوگیری کنند.

کیک ارواح
سنت قاشق زنی هالووین امریکائی احتمالاً ریشه در اجتماعات روز ارواح در انگلستان دارد. در طول جشن ها، شهروندان تنگدست و فقیر درخواست غذا می کنند و خانواده ها اصطلاحاً برای نذر کردن در حق مردگانشان، به آنها آب نبات هایی به نام “کیک ارواح” می دهند.
توزیع کیک ارواح توسط کلیسا به عنوان روشی برای جایگزینی رویه های باستانی گذاشتن غذا و نوشیدنی برای ارواح سرگردان تشویق شده است. رویه مذکور که به “رفتن روح” معروف بود، در نهایت توسط کودکانی به کار گرفته شد که با رفتن به درب خانه های محل زندگی شان، نوشیدنی، غذا و پول دریافت می کردند.

در هالووین زمانی که اعتقاد بر این بود ارواح به جهان هستی باز می گردند، مردم فکر می کردند که اگر خانه خود را ترک کنند، با ارواح روبه رو می شوند. برای جلوگیری از رویارویی با این ارواح، مردم قبل از ترک منزل در طول شب ماسک هایی به صورت می زدند که در نتیجه امیدوار بودند ارواح آنها را با دوستان و همراهان خود اشتباه بگیرند.

گربه های سیاه

هالووین همیشه روزی پر از رمز و راز، سحر و خرافات بوده است. این مناسبت به عنوان جشن برداشت محصول در آخر تابستان در دوران سلتیک ها آغاز شد که در آن مردم به طور ویژه احساس نزدیکی به دوستان و بستگان فوت شده خود داشتند. برای این ارواح مهربان، جائی را پشت میز شام مهیا می کردند، خوراکی های لذت بخشی را در پشت درب و در امتداد خیابان می گذاشتند و شمع روشن می کردند تا ارواح بستگانشان بتوانند مسیر خود را به سمت جهان ارواح پیدا کنند.
امروزه ارواح هالووینی اغلب به شکلی ترسناک و نحس تجسم می گردند و لباس ها و خرافات ما وحشتناک تر نیز هستند. ما از رد شدن از خیابان همراه با گربه ها سیاه خودداری می کنیم چرا که می ترسیم موجب بدشانسی برای ما گردد. این فکر ریشه در قرون وسطی دارد زمانی که مردم بر این باور بودند که جادوگران با تبدیل شدن به گربه سیاه، مانع از شناسایی هویت خود می شده اند.

آشنایی دخترها و پسرها در هالووین

اما چه بر سر سنت ها و اعتقادات قدیمی هالووین آمده که امروزه در مراسم های مخصوص این روز جائی ندارند؟ بسیاری از این آئین های منسوخ و فراموش شده به جای گذشته، بر آینده و به جای مردگان بر زندگان متمرکز هستند.
به طور خاص بسیاری مجبور بودند که به دختران جوان کمک کنند تا همسران آینده شان را بشناسند و این اطمینان را در آنها به وجود بیاورند که روزی – با خوش شانسی تا هالووین بعدی – ازدواج خواهند کرد. قرن هجدهم میلادی در ایرلند، یک آشپز ویژه خواستگاری ممکن بود یک حلقه را در لابه لای سیب زمینی های له شده خود در شب هالووین پنهان نماید و امیدوار باشد که عشق واقعی را تقدیم کسی نماید که آن را پیدا می کند.

داستانی دیگر این بوده که در صورتیکه در شب هالووین یک دختر جوان قبل از خواب معجونی شیرین حاوی گردو،‌ فندق و جوز هندی بخورد، در خواب، همسر آینده خود را خواهد دید.
دختران جوانی به امید اینکه سیب زمینی به شکل حرف اول اسم همسر آینده شان روی زمین نقش ببندد، از روی شانه خود سیب زمینی پرتاب می کردند؛ همچنین با استفاده از نگاه کردن به زرده تخم مرغ شناور بر روی آب درون کاسه، تلاش می کردند تا اطلاعاتی در مورد آینده خود بدست بیاورند؛ و با ایستادن در مقابل آینه در یک اتاق تاریک با یک شمع و نگاه کردن از بالای شانه خود، تصویر چهره همسر خود را می دیدند.
مراسم های دیگر به نوعی مسابقه بودند. در برخی از میهمانی های هالووین، اولین میهمانی که یک تیغ را بر روی درخت بلوط پیدا می کرد، اولین کسی می بود که ازدواج می کرد؛ در موارد دیگر اولین کسی که می توانست یک سیب را بدون کمک دست به دندان بگیرد، اولین فردی می بود که ازدواج می کرد.
البته اگرچه ما به دنبال توصیه های رومانتیک و یا در تلاش برای جلوگیری از بروز هفت سال بدشانسی هستیم، هر کدام از این خرافات هالووینی وابسته به حسن نیت همان “ارواحی” هستند که وجودشان برای سلت ها باعث تقویت احساس زیرکی، هوش و ذکاوت می شده اند.