زنبور قاتل چیست ؟ + عکس و مشخصات | ماجرای حمله زنبورهای قاتل به شهرهای آمریکا

زنبور قاتل چیست ؟ به همراه عکس و مشخصات زنبور قاتل و آشنایی با این حشره مرگ آور همچنین ماجرای حمله زنبورهای قاتل به شهرهای آمریکا در این مطلب. مدتی است که در خبرها هجوم زنبورهای قاتل به برخی از مناطق آمریکا گزارش می شود. گفته می شود زنبورهای قاتل خطرناکترین نوع زنبورها هستند و می توانند باعث مرگ انسان شوند.

این حشره غول‌پیکر که به آسانی می‌تواند تمام زنبورهای عسل یک یا چند کندو را از بین ببرد، سابقه کشتن انسان‌ها را هم در کارنامه دارد و زهر مرگبار آن با زدن چند نیش پیاپی جان انسان را می‌گیرد. ساکنان ایالت واشنگتن در روزهای گذشته ابن زنبورهای قاتل را در کوچه و خیابان دیده و به شدت وحشت کرده‌اند.

گزارش‌های ابتدایی ورود زنبور قاتل آسیایی به خاک آمریکا در ماه دسامبر منتشر شد و زنگ هشدار را برای مردم این کشور به صدا درآورد. فعالیت این گونه زنبور در ماه آوریل با بهتر شدن هوا بیشتر می‌شود و زنبورهای عسل اروپایی بهترین طعمه و غذا برای خوبشاوندان غول‌پیکر خود هستند. کافی است سه چهار زنبور قاتل آسیایی رد کندوهای عسل را بگیرند و دسترنج زنبورها و زنبورداران را در چسم بر هم زدن از آن خود کنند.

تاد ماری، استاد حشره‌شناسی دانشگاه ایالتی واشنگتن از مردم خواست ابتدا این حشره‌های قاتل را بشناسند و سپس به زنبورداران محلی برای مبارزه با آنها کمک کنند. او گفت: حالا که تعداد این مهمان‌های ناخوانده کم است، ما باید رفتارشان را بشناسیم و بدانیم چگونه خطر زنبور قاتل آسیایی را از بین ببریم. این بهترین فرصت برای مردم برای مبارزه با حشره قاتل است.

به نظر می‌رسد شیوع ویروس کرونا و افزایش ناگهانی تعداد بیماران و قربانیان کووید-۱۹ بهترین درس را به مردم و دانشمندان آمریکایی برای مقابله با بحران‌های تازه داده است. برخی معتقدند اگر دولت دانلد ترامپ به هشدارهای ابتدایی درباره خطر کرونا بی‌اعتنایی نمی‌کرد، امروز آمریکا صدرنشین آمار مرگ و میر ناشی از وبروس مرگبار در دنیا نبود.

یک زنبور قاتل آسیایی به اندازه انگشت شصت انسان بالغ است و بهترین نشانه برای شناسایی آنها، وجود انبوه زنبورهای عسل بدون سر اطراف کندوهاست. هر سال در ژاپن ۵۰ نفر از نیش زنبور قاتل می‌میرند و البته فقط وقتی به انسان حمله می‌کنند که احساس خطر کنند.

با انتشار گزارش ورود زنبورهای قاتل آسیایی به خاک آمریکا در روزنامه نیویورک تایمز، مردم در کامنت‌های خود به یک نکته بیشتر اشاره کرده‌اند؛ اینکه در زمانه قحطی، طاعون و جنگ، جای یک حشره غول‌پیکر مرگبار خالی بود که آن هم خودش را رساند.

آشنایی با زنبور قاتل

زنبور قاتل یا همان زنبور آفریقایی شده شباهت زیادی به زنبور عسل دارد به نحوی که برای مشخص شدن تفاوت این دو باید زنبور را به آزمایشگاه برد. زهر موجود در نیش زنبور قاتل قوی‌تر از نیش زنبور‌های عسل معمولی نیست، اما مرگبار بودن این زنبور در آن است که به صورت دسته جمعی و در تعداد زیاد به قربانی حمله می‌کنند. این زنبور‌ها دسته‌های کوچکی دارند به همین دلیل می‌توانند کندو‌هایی منحصربفرد در جا‌هایی خاص مانند درون لاستیک ها، جعبه ها، صندوقچه‌ها و خودرو‌های خالی و پارک شده بسازند.

این زنبور‌ها تا نیم کیلومتر نیز انسان را تعقیب می‌کنند که آن‌ها را به تهاجمی‌ترین زنبور‌ها تبدیل کرده است. کسانی که توسط این زنبور‌ها مورد حمله قرار می‌گیرند باید به شکل زیگزاگ فرار کنند و در اسرع وقت در جایی محصور و بسته پناه بگیرند. برای فرار از دست زنبور‌های آفریقایی شده نباید به درون آب پرید، زیرا تا بیرون آمدن شما از آب همان اطراف منتظر شما خواهند ماند.

در بسیاری از موقعیت های جغرافیایی مختلف، زیرگونه های زیادی برای گونه Apis mellifera وجود دارند و این زیرگونه ها از راه لقاح متقابل، اصلاح نژاد شده اند. خاستگاه زنبورهای عسل قاتل آفریقایی در نیمکره غربی، از کندوهای پرورش یافته توسط کارشناس زیست شناسی، وارویک ای. کر (Warwick E. Kerr) میباشد. وی نژاد زنبور عسل اروپایی با زنبورهای عسل آفریقای جنوبی ترکیب کرد تا نژادی از زنبورها را تولید کند که سازگاری بهتری با شرایط استوایی داشته و عسل بیشتری نسبت به زنبور اروپایی تولید کنند.

پرورشگاه این زنبورهای قاتل آفریقایی، در ریوکلارو، یائو پائولو، در منطقه جنوب شرق برزیل قرار داشت. از همان ابتدا، کِر متوجه شد که این زنبورها تهاجمی تر از زنبورهای عادی هستند. کندوها دارای محدودکنندگان ملکه بودند که از خروج زنبورهای ملکه بزرگ و زنبورهای نر از کندو و برخورد آنها با زنبورهای محلی جلوگیری میکردند.

در اکتبر ۱۹۵۷، زنبورداری که از این پرورشگاه بازدید میکرد متوجه شد که محدودکنندگان ملکه، مانع از جابجایی زنبورهای کارگر شدند، بنابراین او ملکه را از بین برد. متأسفانه این کار منجر به فرار ۲۶ دسته از زنبورهای قاتل آفریقایی شد. زنبورهای فراری، با کُلنی های اروپایی محلی آمیزش کردند، که این امر به گسترش نژاد زنبورهای عسل قاتل آفریقایی در سراسر قاره آمریکا منجر شد. گسترش نژاد آنها بسیار سریع و بدون دخالت انسان بود، که باعث مشهور شدن این نژاد به عنوان موفق ترین گونه مهاجم از لحاظ زیستی در تمام طول تاریخ شد.

کشف زنبور قاتل

اولین کُلنی زنبور عسل قاتل آفریقایی در ایالات متحده، در سال ۱۹۸۵ در یک میدان نفتی در دره سن خواکین ایالت کالیفرنیا کشف شد. یکی از نظریه ها درباره این کُلنی این است که از طریق مخفی شدن درون بار لوله های حفاری، از آمریکای جنوبی وارد ایالات متحده شده است. در سال ۱۹۹۴، در منطقه توکسان ایالت آریزونا، در یک پژوهش مشخص شد که تنها ۱۵% از کندوها زنبورهای قاتل آفریقایی هستند. اما، تحقیق دیگری در سال ۱۹۹۷ اعلام کرد که این رقم به ۹۰% افزایش یافته است.

در آب و هوای استوایی، زنبورهای قاتل آفریقایی بطور موثری بر زنبورهای اروپایی پیروز میشوند که این امر بر جمعیت کُلنی های عادی نیز تأثیر میگذارد. قلمرو این زنبورها به سرعت در حال گسترش به سمت شمال بود، بنابراین دانشمندان راه حلی یافتند که سرعت پیشروی آنها را کم کنند. بحث هایی درباره جابجایی استراتژیک تعداد زیادی از کندوهای زنبورهای نژاد اروپایی رام وجود داشت. متأسفانه، سازمان های کشاورزی ملی و بین المللی قادر نبودند تا از گسترش قلمرو آنها جلوگیری کنند. دانشمندان با کسب اطلاعات بیشتر درباره ساختار ژنتیکی این زنبورها، دریافتند که چنین تلاشی موفق نخواهد بود.

زنبورهای عسل قاتل آفریقایی به سرعت در سرتاسر آمریکای جنوبی و مرکزی منتشر شدند و از سال ۲۰۱۲ به بعد، قلمرو آنها تا بخش های جنوبی ایالات متحده، یعنی کالیفرنیا، تگزاس، آریزونا، نیومکزیکو، اوکلاهاما، فلوریدا، آلاباما، لوئیزیانا و آرکانزاس نیز گسترش یافت. به دلیل محدودیت های آب و هوایی، پراکندگی آنها در آمریکای شمالی کُندتر است. زنبورهای قاتل آفریقایی نمیتوانند همانند زنبورهای اروپایی، آب و هوای سردتر را تحمل کنند.

زنبورهای را چگونه میتوان شناخت؟

زنبورهای قاتل آفریقایی یا زنبورهای قاتل بسیار شبیه به زنبورهای اروپایی هستند، بنابراین نمیتوان آنها را به آسانی از یکدیگر متمایز نمود. آگاه باشید که اگر به یک کُلنی وحشی (غیر پرورشی) شک کردید که قاتل آفریقایی است یا خیر، تشخیص آن را به عهده کارشناسان بگذارید. در صورتی که اشتباهی از جانب شما در این مورد رخ دهد، زنبورهای عسل قاتل آفریقایی می توانند برای شما بسیار خطرناک باشند.

چندین تفاوت میان زنبورهای قاتل و زنبورهای عسل اروپایی عبارتند از:

• مشخصات فیزیکی
• ستیزه جویی
• مدت زمان آرام شدن پس از بروز یک رفتار دفاعی
• جستجوی تنها یا گروهی به دنبال آذوقه
• DNA
• تصرف لانه
• انتخاب موقعیت مکانی لانه
• میزان زاد و ولد و ترک لانه

مشخصات فیزیکی زنبور قاتل

زنبورهای قاتل تقریباً ۱۰% کوچکتر از زنبورهای اروپایی هستند، اما این اختلاف را نمیتوان با چشم غیرمسلح متوجه شد. برخی دیگر از مشخصات فیزیکی را تنها میتوان از طریق تجهیزات آزمایشی بررسی نمود. آزمایشگاه ها از تجزیه و تحلیل های ریخت سنجی (مورفومتریک) استفاده میکنند تا تشخیص دهند که یک کلونی قاتل آفریقایی یا کاملاً آفریقایی است.

مشخصات فیزیکی مهم زنبورهای عسل برای شناسایی عبارتند از:

• اندازه اندام های بدن
• رنگ بندی اندام های بدن
• سنجش طرح رگه های بال ها

این معیارها در مجموع ریخت شناسی نامیده میشوند. از دهه ۱۹۶۰ به بعد، از ریخت شناسی به عنوان نوعی ابزار شناسایی استفاده میشود، و این کار اولین مرحله از شناسایی نژاد زنبور میباشد.

ستیزه جویی

حالت تدافعی بیشتر زنبورهای قاتل نسبت به زنبورهای اروپایی، یکی از مشخصات معروف آنهاست. برخی کارشناسان بر این باورند که این حالت تدافعی بالا ممکن است تا حدودی بوسیله انسان القا شده باشد. زنبورداری در اروپا بسیار رایج است و زنبورهای بومی به دلیل ملایمت و سهولت در مدیریت پرورش داده میشوند. زنبورداری اساساً مدیریت کُلونی های زنبورهای عسل توسط انسان ها جهت افزایش مراقبت از کندوهاست.

یکی از کارهای رایج در آفریقا، «شکار عسل» است، که شامل تخریب کامل کندو جهت بدست آوردن محتوای آن میشود. شکار عسل ممکن است منجر به تدافعی تر شدن زنبورها نسبت به لانه هایشان شده باشد. دلیل محتمل دیگر برای این حالت تدافعی، ممکن است میزان دسترسی به منابع، تنش آب و هوایی و شکار شدن زنبورها توسط پستانداران، خزندگان و پرندگان باشد.

یکی از مشخصه های معمول تمامی زنبورها این است که همه آنها از کندوی خود در برابر مهاجمان دفاع میکنند. در صورتی که اعضای کُلونی احساس خطر کند، کُلونی زنبور عسل اروپایی معمولاً ۱۰ تا ۲۰ زنبور را برای مقابله خواهد فرستاد، در حالی که کُلونی زنبورهای قاتل ممکن است صدها زنبور را به سمت مهاجم بفرستند. یک کُلونی زنبورهای قاتل، از شعاع بیشتری پیرامون لانه خود دفاع میکند و به تحریک کمتری برای شروع حمله نیاز دارد.

این مشخصات زنبور قاتل را برای سایر جانداران بسیار خطرناک میکند، بطوریکه قادر به کشتن پستانداران بزرگ از جمله انسان ها نیز هستند. همانطور که اشاره کردیم، زهر آنها نسبت به زهر زنبورهای معمولی، قویتر نیست. آنچه که این نژاد زنبورها را خطرناک میکند، تعداد زنبورهایی است که به قربانی خود حمله میکنند.

کُلونی زنبورهای اروپایی معمولاً پس از حدود ۲۰ دقیقه آرام میشود، در حالی که زنبورهای قاتل به مدت چندین ساعت در حالت تهاجمی باقی میمانند.

چه چیزی باعث موفقیت آنها می شود؟

یکی از عوامل مهم در تصرف موفق کُلونی های زنبور عسل اروپایی توسط زنبورهای قاتل، زیست شناسی جفتگیری و زمان تکامل آنهاست.

ملکه های باکره بالغ تمام زنبورهای عسل غربی، کُلونی را ترک میکنند تا با زنبورهای نر جفتگیری نمایند. عمل جفتگیری در هوا و در حال پرواز انجام میشود و تنها سریع ترین زنبورهای نر شانس جفتگیری دارند. در کُلونی های زنبورهای قاتل آفریقایی، زنبورهای نر بیشتری نسبت به زنبورهای عسل غربی متولد میشوند، بنابراین بیشتر تمایل به جفتگیری با ملکه زنبور عسل اروپایی دارند. در ۷ تا ۱۰ روز آینده، ملکه ۱۰ تا ۲۰ بار جفتگیری نموده و نطفه ها را در اندامی به نام زامه گیر ذخیره میکنند.

ملکه زنبوری که به تازگی جفتگیری کرده، تخم های بارور شده و بارور نشده را در سلولهای مومی مشخصی قرار میدهد. تخم های بارور شده به زنبورهای ملکه و کارگر و تخمهای بارور نشده به زنبورهای نر تبدیل میشوند. از آنجاییکه زنبورهای نر از تخمهای غیربارور متولد میشوند، مواد ژنتیکی را تنها از مادر خود به ارث میبرند. اگر ملکه از نژاد قاتل آفریقایی باشد، زنبورهای نر نیز از همان نژاد خواهند بود که بعدها به گسترش قلمرو زنبورهای قاتل آفریقایی کمک خواهند کرد.

تمام زنبورها در طول رشد از تخم تا سن بلوغ، دچار دگردیسی میشوند، اما با توجه به نوع زیرگونه، مدت زمان رشد متفاوت است. زنبورهای عسل قاتل معمولاً سریعتر از زنبورهای عسل اروپایی رشد میکنند. هر ملکه پس از ظهور، تمام ملکه های خواهر را که هنوز به دنیای نیامده اند را از بین میبرد. به همین دلیل، ملکه زنبورهای قاتل بیشتر به مادرسالار کُلونی تبدیل میشود.

جفتگیری های بعدی ملکه های باکره زنبور قاتل، در نواحی با تراکم بالای جمعیت زنبورهای نر آفریقایی انجام میشود. از آنجایی که صفات ژنتیکی آفریقایی، غالب هستند، رفتار ملایم نژاد اروپایی تقریباً بطور کامل از بین میرود.

زنبورهای قاتل تا چه حد برای انسانها خطرناک هستند؟

زنبورهای قاتل، به دلیل رفتار تدافعی شدید خود برای انسانها خطرناک هستند. افراد مسن، معلولین یا کودکان، تحت ریسک شدید حمله های مرگبار توسط زنبورهای قاتل قرار دارند. این افراد نمیتوانند از حمله زنبورهای قاتل فرار کنند یا توانایی ممانعت از این حمله را ندارند. تاکنون حدود ۱۰۰ نفر توسط زنبورهای قاتل کشته شده ­اند.

طرز لانه سازی زنبورهای قاتل، اغلب باعث نزدیکی آنها به محل زندگی انسان ها میشود. آن ها ممکن است از طریق لرزش یا صدای بلند دستگاه هایی نظیر ماشین چمن زنی تحریک شوند. به همین دلیل، در مناطقی که زنبورهای قاتل زندگی میکنند، احتیاط های لازم باید رعایت شوند. این موارد شامل دوری کردن از توده یا کندوی زنبورها، حذف کُلونی ها از مکان هایی که انسان ها بطور مداوم به آنجا میروند و هشدار دادن در زمان پرواز زنبورها. اگر زنبورها اغلب به داخل یا خارج از یک ناحیه پرواز میکنند، ممکن است نشان دهنده وجود یک کندو در آنجا باشد.

احتیاط به معنی انتشار ترس از زنبورهای عسل در میان مردم نیست، بلکه تنها تشویق مردم به احترام به زنبورها و هوشیاری درباره احتمال حمله آنهاست.

بسیاری از حمله ها در آمریکا زمانی رخ میدهند که مردم در عین اینکه از وجود یک لانه زنبور آگاه هستند، هیچ تلاشی در جهت از بین بردن آن نمیکنند.

از طریق محدود کردن تعداد موقعیت های موجود برای لانه سازی توسط زنبورها، میتوان از حملات زنبورهای قاتل جلوگیری کرد. باید هرگونه آشغال و نخاله را از محوطه دور ساختمان برطرف کنید، تمام حفره های دیوارها و فضاهای مرتبط با لوله کشی و سیم کشی با عرض بیشتر از ۳۰ میلیمتر را مسدود کنید. دودکش ها و سایر فضاهای مشابه که نمیتوان بطور کامل مسدود نمود را باید بوسیله توری محافظ در برابر زنبور ببندید.

بعلاوه، دیوارها و لبه های بام ساختمان باید از لحاظ فعالیت زنبورها، بطور منظم بررسی شوند.