فلسفه زنده شدن مردگان در روز قیامت

رجعت به چه معناست:

معاد و بازگشت ارواح یکی از مهم ترین اصول اعتقادی است که در میان همه ی فرق اسلامی مشترک است و پذیرش اصل معاد جزء اصول اعتقادات به شمار می رود.

«رجعت»، در لغت به معنای بازگشت است و در اصطلاح، به بازگشت گروهی خاص از افراد از عالم پس از مرگ به عالم دنیا اطلاق می شود که از عقاید معروف شیعه است. مرحوم سید مرتضی از علمای شیعه می فرماید: خداوند بعد از ظهور حضرت مهدی (ع)، گروهی از کسانی را که قبلاً از دنیا رفته اند، به جهان باز می گرداند تا در ثواب و افتخاراتِ یاری او و مشاهده حکومت حق بر سراسر جهان شرکت جویند. نیز گروهی از دشمنان سرسخت را باز می گرداند تا از آنها انتقام گیرد…

زنده شدن انسان در روز قیامت از منظر قرآن:

در قرآن مجید، وقوع رجعت و زنده شدن مردگان، اجمالاً در پنج مورد از امت های پیشین آمده است، از جمله این آیات:
۱٫ آیه ۲۴۳ سوره بقره که در آن سخن از جمعیتی است که از ترس مرگ از خانه های فرد بیرون رفتند. خداوند فرمان مرگ به آنها داد و سپس آنها را زنده کرد: فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْیاهُم (۳) خداوند به آنها گفت: بمیرید! (و به همان بیمارى، که آن را بهانه قرار داده بودند، مردند.) سپس خدا آنها را زنده کرد.

۲٫ نیز در یکی از آیات سوره بقره استدلال شده که در آن سخن از پیامبری است که از کنار یک آبادی عبور کرد؛ در حالی که دیوارهای آن فرو ریخته بود و اجساد و استخوان های اهل آن در هر طرف پراکنده شده بود. ازخود پرسید: چگونه خداوند این ها را پس از مرگ زنده می کند؟ امّا خدا او را یک صد سال میراند و سپس زنده کرد و به او گفت: چقدر درنگ کردی؟ عرض کرد: یک روز یا قسمتی از آن. فرمود: نه، بلکه یکصد سال بر تو گذشت. این پیامبر، «عُزیر» باشد یا پیامبر دیگری تفاوت نمی کند؛ مهم صراحت قرآن در زندگی پس از مرگ در دنیا است؛ فَأَماتَهُ اللَّهُ مِائَهَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَه (۴) خدا او را یکصد سال میراند سپس زنده کرد.

۳٫ در آیه ۵۵ و ۵۶ سوره بقره درباره بنی اسرائیل می خوانیم که گروهی از آنها بعد از تقاضای مشاهده خداوند، گرفتار صاعقه مرگباری شدند و مردند.

سپس خداوند آنها را به زندگی برگرداند تا شکر نعمت او را به جا آورند: ثُمَّ بَعَثْناکُمْ مِنْ بَعْدِ مَوْتِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون (۵) سپس شما را پس از مرگتان، حیات بخشیدیم شاید شکر (نعمت او را) بجا آورید.

۴٫ در آیه ۱۱۰ سوره مائده ضمن برشمردن معجزات حضرت عیسی (ع) می خوانیم: وَ إِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتى‏ بِإِذْنی (۶)مردگان را با فرمان من زنده می کردی.

این تعبیر نشان می دهد که مسیح (ع) از این معجزه (زنده کردن) استفاده کرد؛ بلکه تعبیر فعل مضارع (تخرج)، دلیل بر تکرار آن است و این خود یک نوع رجعت برای بعضی محسوب می شود.

۵٫ در سوره بقره آیه ۳ در مورد کشته ای که در بنی اسرائیل برای پیدا کردن قاتلش نزاع و جدال برخاسته بود، می فرماید: دستور داده شد گاوی را با ویژگی هایی سر ببرند، بخشی از آن را بر بدن مرده زنند تا به دنیا بازگردد (و قاتل خود را معرفی کند و نزاع خاتمه یابد)؛ فَقُلْنا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِها کَذلِکَ یُحْیِ اللَّهُ الْمَوْتى‏ وَ یُریکُمْ آیاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُون (۷) سپس گفتیم: «قسمتى از گاو را به مقتول بزنید! (تا زنده شود، و قاتل را معرفى کند) خداوند این گونه مردگان را زنده مى‏کند و آیات خود را به شما نشان مى‏دهد شاید اندیشه کنید.

انسان در روز قیامت چگونه زنده مى شود؟

قرآن مجید در آیات زیادى، چگونگى زنده شدن انسان در روز قیامت را بیان کرده است که به برخى از آنها اشاره مى کنیم:
الف) در آیه ۶۸ سوره زمر مى فرماید: (وَ نُفِخَ فِى الصُّورِ فَصَعِقَ مَنْ فِى السَّموتِ وَ مَنْ فِى الأَرْضِ إلاّ مَنْ شآءَ اللّهُ ثُمَّ نُفِخَ فِیه أُخْرَى فَإِذاهُمْ قِیامٌ ینْظُرُونَ)؛ و در «صور» دمیده مى شود، پس همه کسانى که در آسمان ها و زمینند مى میرند، مگر کسانى که خدا بخواهد، سپس بار دیگر در «صور» دمیده مى شود، ناگهان همگى به پا مى خیزند و در انتظار [حساب و جزا] هستند.
از این آیه و آیات دیگر استفاده مى شود که براى مردن و زنده شدن انسان ها، دوبار در «صور» (شیپور)، دمیده مى شود: یک بار در پایان دنیا که همه خلایق مى میرند و بار دیگر در آستانه رستاخیز که همه مردگان به نواختن آن زنده مى شوند.

ب) قرآن کریم مى فرماید: (کَما بَدَأَکُمْ تَعُودُونَ)[۲۲]؛ [بدانید] همان گونه که در آغاز شما را آفرید [بار دیگر در رستاخیز] باز مى گردید.

د) قرآن کریم مى فرماید: همان گونه که گیاهان از زمین هاى مرده، پس از نزول باران حیات بخش به حرکت در مى آیند، مردگان نیز در قیامت زنده مى شوند؛ چنان که در آیه ۵ و ۶ سوره حج مى فرماید: زمین را [در فصل زمستان]خشک و مرده مى بینى، امّا هنگامى که آب باران بر آن فرو مى فرستیم، به حرکت در مى آید و مى روید و از هر نوع گیاهان زیبا مى رویاند.

این به خاطر آن است که [بدانید] خداوند حق است و اوست که مردگان را زنده مى کند و بر هر چیزى تواناست. و در آیه ۱۹ سوره روم مى فرماید: (یخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَیتِ وَ یخْرِجُ المَیتَ مِنَ الحَىِّ وَ یحْیى الأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ کَذلِکَ تُخْرَجُونَ)؛ او زنده را از مرده بیرون مى آورد و مرده را از زنده و زمین را پس از مردنش حیات مى بخشد و به همین گونه روز قیامت[ از گورها] بیرون آورده مى شوید. در آیه ۹ از سوره فاطر نیز مى فرماید: خداوند کسى است که بادها را فرستاد تا ابرهایى را به حرکت در آورد؛ سپس ما این ابرها را به سوى زمین مرده اى راندیم و به وسیله آن، زمین را پس از مردنش زنده مى کنیم، رستاخیز نیز همین گونه است.