تاریخچه کامل ساز ویولن + تاریخ روز جهانی ساز ویولن

۱۳ دسامبر روز جهانی ویولن است، ریشه موسیقی به عهد کهن ارتباط دارد . در واقع همان روزی که انسان توانست برای نخستین بار خوشی ها و رنج های خود را با صدا نمایش دهد ، مبدا موسیقی به شمار می آید .

تاریخ روز جهانی ویولن در تقویم شمسی ۹۸

تاریخ روز جهانی ویولن در تقویم شمسی ۹۸ مصادف است با :

جمعه ، ۲۲ آذر [ قَوس ] ۱۳۹۸
۲۲ / ۹ / ۱۳۹۸

تاریخ روز جهانی ویولن در تقویم قمری ۱۴۴۱

تاریخ روز جهانی ویولن ۹۸ در تفویم قمری ۱۴۴۱ مصادف است با :

الجمعه ، ۱۶ ربیع الثانی ۱۴۴۱
۱۶ / ۴ / ۱۴۴۱

تاریخ روز جهانی ویولن در تقویم میلادی ۲۰۱۹

تاریخ روز جهانی ویولن ۹۸ در تفویم قمری ۲۰۱۹ مصادف است با :

۲۰۱۹ December 13 , Friday
۱۳ – ۱۲ – ۲۰۱۹

۲۲ آذر ۱۳ دسامبر روز جهانی ویولن

ویولن (violon) ساز زهی و آرشه‌ای است. این ساز کوچک‌ترین عضو سازهای زهی-آرشه‌ای است. اصالت این ساز به کشور ایتالیا بر می‌گردد. این ساز پر طرفدار به خاطر پیینه تاریخی خود و محبوبیت زیادش توانسته در تقویم جهانی روزی را به خود اختصاص دهد که ۲۲ آذر مصادف با ۱۳ دسامبر روز جهانی ویولن است.

تاریخچه ویولن

تاریخچه ویولن در اروپا به قرن ۹ میلادی بازمی‌گردد. بسیاری معتقدند که ویولن نمونه تکمیل شده ساز رباب است. رباب‌ سازی است که بعدها وقتی به اروپا آورده شد و تغییراتی در آن به‌وجود آمد به نام ربک در اروپا شهرت گرفت. برخی بر این باورند که ساز ویولن از کشورهای عربی آمده‌است.

فرم‌های اولیه دارای سوراخی بودند که بر روی ساز قرار داشت اما بعدها این سوراخ از بدنه سازها حذف شدند و این ساز با سه سیم سرآغاز ساز ویولن تکامل یافته در سال‌های آینده شد. در اروپا از قرن ۱۶ میلادی به بعد ساز ویولن به صورت تکامل یافته دیده می‌شود.

ویولون از کجا آمد است؟

عده کثیری از تاریخ نویسان موسیقی منشا آن چیزی را که ما امروزه به نام ویولن می شناسیم از ایتالیا، در سالهای ۱۴۹۶ تا ۱۵۰۵ میدانند.

تا سالها پس از ساخت این ساز، از آن تنها برای همراهی سایر سازها استفاده میشد، چرا که موسیقیدانها به ضعف رنگ آمیزی موسیقی توسط سازهای بادی پی برده بودند و نیاز به سازی با رنگ صدای جدیدتر داشتند.

اواسط قرن ۱۷ بود که ویولن بعنوان یک ساز solo مطرح شد، البته این ساز ابتدا فقط در محافل رسمی و اشرافی نواخته میشد اما بتدریج به پای به محافل طبقه متوسط و عادی نیز گذاشت.

روایت های دیگری نیز راجع به این ساز وجود دارد. اگر به زمانهای قدیم بازگردیم در سرزمینهای اسلامی اعراب، سازی بوده بنام Rebab که تنها یک سیم داشته (البته برخی ریشه Rebab را هند نیز می دانند). بتدریج با گذشت زمان و پیشرفت علم و موسیقی، اعراب به تعداد سیم های آن افزودند و ساز دیگری بنام Rebec بوجود آمد.

جالب هست که بدانید خیلی زود ایرانیها و ترک ها این ساز را برای خود بومی کردند و سبک ها و روشهای مخصوص به خود برای کوک کردن و نواختن آن ابداع کردند.

اولین سازندگان ویولن

از اولین سازندگان ویولن می‌توان به گاسپارو برتولتی ایتالیایی نام برد، که در برخی موارد وی را مخترع این ساز می‌دانند. از شاگردان مشهور گاسپارو برتولتی آندره آماتی بود که او هم بهترین سازنده ویولن در سطح جهان یعنی آنتونیو استرادیواری ایتالیایی را پرورش داد.

تا کنون کسی در جهان پیدا نشده که نه تنها بتواند هنر او را تکمیل نماید بلکه قادر نبوده ویولنی بسازد که از حیث زیبایی و صوت بتواند با ویولن‌های آنتونیو استرادیواری برابری نماید.

تاکنون بیش از سه سده از اختراع اولین نمونه ویولن توسط گاسپارو برتولتی می‌گذرد و در این مدت با وجودی که کشفیات جدیدی در علوم فیزیک و شیمی نموده‌اند نه تنها نتوانسته‌اند در ساختمان ویولن تغییری بدهند بلکه از رموز کار سازندگان قدیم نیز چیزی درک نکرده‌اند.

صدا و اجرای تکنیک‌های ویولن

این ساز از ۵۸ قطعه مختلف ساخته می‌شود. وزن آن در حدود ۴۰۰ گرم می‌باشد.

ویولن از بخش‌های زیر تشکیل شده‌است:

1. آرشه: یا کمان ترکه‌ای چوبی است که رشته‌های موی دم اسب در طول آن کشیده شده و به دو سر آن ثابت شده‌است.
2. جعبه طنینی (جعبه رِزونانس): جعبه‌ای است که از سه بخش صفحه روئی، صفحه زیرین و زوارهای دور تشکیل شده‌است. در این ساز گریف از جنس آبنوس (به دلیل ضریب تراکم در نتیجه استقامت بالا) خرک از جنس چوب افرا و سیم گیر از سه چوب مختلف (Boxwood, Rosewood, Ebony) می‌باشد.
3. دسته یا گردن: در واقع دنباله چوب آبنوس تکیه سیم هاست که محل انگشت‌گذاری نوازنده در قسمت بالای آن قرار دارد. نوازنده ویولن قادر است در تمام طول چوب آبنوس انگشت‌گذاری کند.
   انتهای دسته به جعبه کوچکی (جعبه کوک) ختم می‌شود که سیم‌ها در درون آن به دور گوشی‌های کوک پیچیده می‌شوند.
4. خرک: پلی‌ست بین سیم‌ها و جعبه طنینی. نقش خرک تقسیم راه سیم‌ها، نگه داشتن سیم‌ها با ارتفاع خاص برای عبور بر روی جعبه طنینی و انتقال ارتعاشات سیم‌ها به جعبه طنینی.
   در داخل جعبه طنینی استوانه چوبی کوچکی قرار دارد (تقریباً در زیر محلی که خرک قرار دارد)، که نقش آن انتقال ارتعاشات به صفحه زیرین ساز و مانعی در جهت عدم شکسته شدن صفحه روئی ساز از فشار سیم‌ها و خرک است.
5. گریف: از آبنوس ساخته شده و در طول دسته ویولن چسبیده‌است و تا میانهٔ جعبهٔ ساز ادامه دارد. گریف بخشی است که نوازنده با انگشت خود سیم را به آن می‌چسباند و به این ترتیب طول سیم را کوتاه می‌کند و نت‌های مختلف را می‌نوازد.
6. سیم گیر: از آبنوس، باکسوود یا رُزوود ساخته شده و در فاصله اندکی از خرک تا آخر تنه ویولن کشیده شده‌است. با زهی تنیده از جنس روده، نایلون، رشته‌های منعطف فلزی یا الیاف کربن ساخته می‌شود و به دکمه‌ای که در قسمت پائین جدار تعبیه شده بند می‌شود.
7. سیم‌ها: سیم‌ها از جعبه کوچک سر ساز آغاز شده در طول چوب آبنوس تکیه‌گاه سیم‌ها ادامه یافته، از روی خرک عبور کرده و در سیم‌گیر مهار می‌شوند.

انواع اصلی سیم‌ها ویولن

سیم‌های زه (Gut) فلزی (Steel) مرکب مصنوعی (Synthetic)

زه: سیم زه از رشته‌های بلند شسته شده، ساییده شده و عاری از جرم، پرز و مژکهای سطحی، که با هنر خاصی در کشش بالا، در ضخامت‌های بسیار دقیق تابیده و (کار دست) ساخته می‌شد. سیم‌های زه در میزانهای کشش مختلف نیز تولید می‌شوند.

این سیم‌ها ویژگی صدایی و قابلیت اجرایی ستودنی و خاص خود را دارند و با وجود فراگیر شدن نسل جدید سیم‌های مدرن (مرکب مصنوعی و تمام فلزی) طرفداران خود را دارند و در میان نوازندگان حرفه‌ای همچنان محبوب هستند.

شخصیت صدایی:

وصف شخصیت، جنس صدایی و پاسخ سیم‌ها به واسطه صفت‌ها و اصطلاحات توصیفی بیان می‌شود و به گونه‌ای دریافت شخصی است. با این وجود برخی خواص صدایی سیم زه عبارت اند از: صدای پر طنین، نافذ، صادق و گرم با فرکانس‌های فرعی ساده (simple overtones)، پاسخ دهی محدودتر و کشش بالاتر (نسبت به سیم‌های مرکب مصنوعی). در اجرای اصیل آثار باروک معمولاً از سیم زه (و همچنین ویولن باروک) استفاده می‌شود.

نقاط ضعف:

از مشکلات سیم‌های زه می‌توان به مواردی مختصر اشاره کرد:

سیم زه نو برای دست یابی به کوک ثابت، به زمان زیادی نیاز دارد.
در اثر تغییر دما یا رطوبت هوای محیط واکنش سریع دارد، که نتیجه آن نوسان دایمی در کوک ساز است.
این سیم‌ها از روده (بافت بیولوژیکی) تشکیل شده‌اند و با گذر زمان رطوبت و چربی طبیعی موجود در خود را رفته رفته از دست می‌دهد؛ که بایستی این فقدان را با روغن مخصوص سیم‌های زه جبران کرد.

امروزه در سیم‌های بم‌تر، روی روده سیم فلزی نازکی می‌پیچند و در سیم‌های زیرتر از مفتول فلزی تنها استفاده می‌شود.

نقش این ساز چه در ارکسترها، به صورت گروه‌نوازی و چه در ارکستر مجلسی و حتی به صورت تک‌نوازی پراهمیت است و بیشترین نقش را در ارکستر بر عهده دارند.

نخستین سازندگان معروف ویولن از ایتالیا هستند. گاسپارو داسالو نخستین ویولن حقیقی را ساخت، اما معروف‌ترین ویولن‌ها در شهر کرمونا ساخته شدند.

آندره آماتی و فرزندش نیکولا آماتی و شاگردش آنتونیو استرادیواری، بهترین ویولن‌های دنیا را تاکنون ساخته‌اند.

نوازندگی ویولن

نقش این ساز چه در ارکستر بزرگ چه به‌طور جمعی و انفرادی بسیار پراهمیت است. وجهه جهانی ویولن را می‌توان در سازگاری آن با فرهنگ‌های مختلف و حضور این ساز در موسیقی ملل مختلف دید.

محل قرار گرفتن ویولن بر روی سطح شانه و در نزدیکی گردن نوازنده‌است.

دست چپ در نوازندگی ویولن

موقعیت نتها در دستان اول (پوزیسیون یک) ساز ویولن

نوازنده ویولن با قرار دادن انگشتان دست چپ و فشار و جابجایی انگشتان، طول سیم‌ها را تغییر می‌دهد که باعث ایجاد نت‌های متفاوت می‌گردد.

ویولن پرده بندی ندارد و نوازنده در اثر آموزش و تربیت شنوایی قادر به تشخیص نت‌های مختلف می‌گردد.

دربارهٔ نوازندگان مبتدی گاهی، ویولن توسط نوارهای چسبی نازک، پرده بندی می‌گردد که با یادگیری فراگیر، برداشته می‌شود.

ویولن و موسیقی فولکلوریک

مانند بسیاری از سازهای موسیقی کلاسیک ویولن نیز برای موسیقی محلی در سراسر جهان مورد استفاده قرار گرفت. در اواخر دوره رنسانس بهبود فراوانی در شدت صدا، چابکی ساز و رنگ صدای ویولن به ویژه در ایتالیا ایجاد شد، تا جایی که نه تنها در موسیقی کلاسیک بلکه در موسیقی‌های محلی نیز بسیار مورد توجه نوازندگان قرار گرفت. در موسیقی‌شناسی قومی، ویولن به صورت گسترده در اروپا، آسیا و آمریکا مشاهده شده‌است.