طرح سهمیه بندی بنزین در سال ۹۸ چگونه است ؟

مجله اینترنتی کولاک :‌ طرح سهمیه بندی بنزین درسال جاری از آن دسته طرح هایی است که مدت هاست روی میز مجلس باقی مانده است و جای بحث ها و گفتگو های زیادی را دارد ، طبق آخرین اخباراحتمال اجرایی شدن طرح سهمیه بندی بنزین  در سال  جاری بسیار قوت گرفته است و احتمال اجرایی شدن آن بالاست .

در ادامه آخرین جزئیات از این طرح را بخوانید :

نماینده مردم کرمانشاه و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی گفت: بدون شک با احیای مجدد کارت سوخت ضمن توزیع نظام مند و مدیریت بهتر فرآورده های نفتی موجب کاهش شدید آمار قاچاق سوخت در کشور خواهد شد.

هادی قوامی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با اشاره به رد پیشنهادات مرتبط با اصلاح یا سهمیه بندی بنزین در کمیسیون تلفیق در حین بررسی لایحه بودجه ٩٨ کل کشور، گفت: کمیسیون تلفیق به هیچ کدام از پیشنهادهای مربوط به بند ١۴ در خصوص بنزین چه پیشنهادهایی که دولت با آن موافق بود مانند سهمیه بندی و چه پیشنهادهایی که مربوط به اصلاح قیمت ها بود، رای منفی داد.

نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه برخی از پیشنهادها در این حوزه موثر و مهم بوده اما با همه اینها کمیسیون تلفیق به صورت قاطع از کنار آنها گذر کرد، افزود: ممکن است نمایندگان پیشنهاداتی در صحن در حین تصویب نهایی بودجه در این حوزه ها ارایه کرده و این مباحث دوباره مطرح شود.

قوامی با تاکید بر اینکه تبصره ١۴ لایحه بودجه در حین تصویب نهایی در مجلس چالش برانگیز خواهد بود، تصریح کرد: واقعیت تلخ این است که رانت منابع طبیعی را دولت به نمایندگی از ملت می فروشد و متاسفانه این رانت به اهداف مدنظر اصابت نمی کند.

وی با بیان اینکه اکنون که با محدودیت مواجه شده ایم باید صادرات بنزین و نفت گاز و غیره در دستور کار قرار بگیرد، ادامه داد: در بودجه ٩٨ مصوب شده که یک میلیون و ۵٠٠ هزار بشکه نفت و میعانات گازی صادر کرده و رقمی در حدو یک میلیون و ٧٠٠ هزار بشکه نیز به پالایشگاه های داخلی برای تولید فرآورده هایی مانند نفت گاز و غیره اختصاص دهیم، در حالی که استخراج نفت هزینه های بسیاری دارد.

این نماینده مردم در مجلس دهم با تاکید بر اینکه علاوه بر استخراج نفت، تبدیل آن به فرآورده ها و همچنین انتقال به جایگاه های سوخت هزینه بر است، افزود: با این رویه رقمی در حدود٣۶ هزار میلیارد تومان بنزین و ٩ هزار میلیارد تومان گازوئیل در سال ٩٨ به مردم فروخته خواهد شد که مجموعا ۴۵ هزار میلیارد تومان می شود، اگر این مبالغ را در قالب هدفمندی توزیع کنیم و مددجویان کمیته امداد و بهزیستی مورد حمایت های بیشتر واقع شوند، نهایتا منابع به ٧٨ میلیون نفر بازتوزیع خواهد شد.

قوامی ادامه داد: متاسفانه با ادامه این مسیر  یعنی در واقع هر چه ثروت استخراج، فرآوری و ارزش افزوده از آن ایجاد کرده و به نفت و گاز تبدیل کرده ایم به مردم داده ایم و صرف رشد اقتصادی نشده است.

وی با بیان اینکه در حال حاضر قیمت سوخت در کشور به نسبت قیمت جهانی و فوب خلیج فارس بسیار پایین است، گفت: در حال حاضر شاید ٢٠ درصد قیمت فوب خلیج فارس را در مورد بنزین داریم، از اینرو ادامه این مسیر به این شکل باعث می شود که در سال ١۴٠٨ در واقع ٢۵٠ میلیون لیتر مصرف بنزین داشته باشیم که اگر ١۵٠ میلیون لیتر در داخل تولید کنیم ١٠٠ میلیون لیتر باید واردات بنزین داشته باشیم که نتیجه آن خروج ارز و تحمیل هزینه به اقتصاد کشور خواهد بود.

این نماینده مردم در مجلس دهم تاکید کرد: این واقعیت تلخ بیانگر این است که ما باید تغییر رویه داشته و مسیر دیگری را طی کنیم تا بهره وری افزایش یافته و آلودگی هوا نیز کاهش یابد.
وی استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی برای کاهش استفاده از سوخت را ضروری خواند و گفت: باید سفرهای فردی را به سفرهای جمعی تبدیل کنیم.

عضو کمیسیون تلفیق بودجه ٩٨ کل کشور، تاکید کرد: راه این است که علاوه بر سهمیه بندی بنزین اصلاح قیمت ها نیز مدنظر قرار بگیرد تا منافع حاصل از این کار هم به خود مردم برگردد و آثار مثبت در وضعیت اقتصادی کشور هویدا شود.

قوامی گفت: با کنترل مصرف سوخت می توانیم در آینده نزدیک به صادرات حامل های انرژی پرداخته و در نتیجه آن ارز آوری را تضمین کنیم که در نتیجه آن رشد اقتصادی حتمی بوده و ما را از محدودیت ها دور می کند.

کارشناسان معتقدند دهک دهم جامعه (یعنی ثروتمندترین قشر کشور که به‌طور متوسط بیش از ۱۶ میلیون تومان در ماه درآمد دارند) مصرف‌کننده حدود ۲۵ درصد از یارانه بنزین هستند و دهک اول (یعنی خانوارهایی که ماهانه کمتر از ۹۰۰ هزارتومان درآمد دارند) تنها ۲ درصد از یارانه بنزین استفاده می‌کنند. بهره بیش از ۱۲ برابری ثروتمندترین قشر جامعه نسبت به کم‌درآمدترین آن‌ها خود به‌عینه نشان‌دهنده ناعدالتی در توزیع یارانه بنزین است. حال به نظر می‌رسد مجلس در تلاش است تا از راه فروش سهمیه بنزین، امکان کسب درآمد برای خانوارهای کم‌دآمد و افرادی که مالک خودرو نیستند؛ فراهم کند.

این طرح از سوی نهادها و کارشناسان مختلفی مورد بررسی قرار گرفته و هر نهاد جزئیات متفاوتی درخصوص آن مطرح می‌کند. به‌طور مثال درخصوص چگونگی خرید و فروش بنزین، برخی ورود دولت و خرید سهمیه بنزین اضافی و فروش آن به افراد متقاضی براساس نرخ آزاد را پیشنهاد داده‌اند و برخی نیز پیشنهاد داده‌اند که بازاری به این منظور تاسیس شود و دولت در کنار دیگر افراد به‌عنوان خریدار یا فروشنده در آن حضور یابد و قیمت‌ نیز براساس اصول عرضه و تقاضا کشف شود. دیگر نکته مورد توجه در این طرح که از چگونگی معامله سهمیه مهم‌تر به‌نظر می‌رسد، میزان سهمیه‌ای است که باید به هر فرد اختصاص یابد.

اختصاص روزی یک لیتر به هر فرد به این معنا است که روزانه دولت حدود ۸۰ میلیون لیتر بنزین یارانه‌ای توزیع کند که از میزان کنونی مصرف بنزین کشور فاصله چندانی ندارد، بنابراین چنین طرحی نمی‌تواند به کنترل مصرف منجر شود. از نگاه دیگر، اگر این طرح به مرحله اجرا در بیاید، به یک خانوار ۴نفره، ماهانه ۱۲۰ لیتر بنزین اختصاص خواهد یافت، این در حالی است که غالب خانواده‌های ایرانی در حال حاضر کمتر از این میزان در ماه بنزین مصرف می‌کنند. بنابراین تعداد متقاضیان در بازار کمتر از فروشندگان خواهد بود و این نمی‌تواند به قیمت‌گذاری مناسب بنزین آزاد منجر شود و به‌دنبال آن نمی‌تواند موجب کنترل قاچاق سوخت شود.

آژانس بین‌المللی انرژی اخیرا اعلام کرده است سال ۲۰۱۷ در ایران، حدود ۴۵ میلیارد دلار یارانه به مصرف انرژی اختصاص یافته است. این مقدار پرداخت یارانه انرژی در دنیا بی‌نظیر است و هیچ کشوری به اندازه ایران یارانه انرژی به مصرف‌کنندگان پرداخت نمی‌کند. ۴۵ میلیارد دلار حدود ۱۰ درصد از کل تولید ناخالص ملی کشور و حدود ۱۵ درصد از کل یارانه‌ انرژی است که در دنیا به مصرف انرژی پرداخت می‌شود. آن‌طور که تمام متون اقتصادی و بین‌المللی تاکید می‌کنند، اولین آثار خروج چنین سرمایه عظیمی، ناتوانی مالی دولت برای تامین هزینه‌های اجتماعی و مصارف عمومی است. در واقع اگر یارانه انرژی به شکل درآمد وارد بودجه کشور شود، دولت می‌تواند بودجه بیشتری را برای بهبود وضعیت بهداشت، مدارس، جاده‌ها و… در برخی روستاها و شهرستان‌ها و همچنین حمل‌و‌نقل عمومی تخصیص دهد.

مصرف بی‌رویه انرژی در ایران و قاچاق سوخت دیگر موضوعاتی است که اصلاح سیاست‌های توزیع بنزین را اجتناب‌ناپذیر کرده است. در واقع قیمت پایین انرژی در ایران نه تنها به افزایش مصرف و بی‌توجهی به بهینه‌سازی مصرف سوخت منجر شده، بلکه فاصله‌ی قیمت‌ها در داخل ایران با کشورهای همسایه موجب شده بخشی از بنزین و گازوئیل ایران که در واقع ثروت و سرمایه کشور محسوب می‌شود، به شکل قاچاق از کشور خارج شده و سود آن نصیب عده‌ی معدودی شود. در ماه‌های اخیر به‌خصوص بعد از جهش نرخ ارز در کشور سود قاچاق سوخت بسیار افزایش یافت؛ چراکه اختلاف قیمت هر لیتر بنزین یا گازوئیل در ایران با کشورهای همسایه تا حدود ۱۵ هزار تومان رسیده بود. آمار دقیقی از میزان قاچاق سوخت در دست نیست، اما سازمان مبارزه با قاچاق کالا و ارز آن را حدود ۱۱ میلیون لیتر در روز اعلام می‌کند. منابع دیگر ارقام بیشتری حتی تا ۳۰ میلیون لیتر در روز برای مجموع قاچاق بنزین و گازوئیل مطرح کرده‌اند.